Η συγγραφέας Άλκη Ζέη απαντάει στις ερωτήσεις των μαθητών των Εκπαιδευτηρίων «Αθηνά»

Η αγαπημένη συγγραφέας μικρών και μεγάλων, η Άλκη Ζέη, επισκέφθηκε τα Εκπαιδευτήρια «Αθηνά» την Τετάρτη 30 Απριλίου σε συνεργασία με τον εκδοτικό οίκο «Μεταίχμιο» και το βιβλιοπωλείο «Τσιοπελάκος».

Αρχικά, σε μια μικρή εκδήλωση που προετοίμασαν κάποιοι μαθητές σε συνεργασία με την καθηγήτρια τους, την κα Καραβασίλη Εύη, παρουσιάστηκαν από τη μαθήτρια Ακρίβου Χρυσηλία σημαντικά γεγονότα – σταθμοί στη ζωή της συγγραφέως, που αποτέλεσαν σημαντική πηγή των έργων της, αφού, όπως η ίδια έχει αναφέρει, το αυτοβιογραφικό στοιχείο υπάρχει έντονα σε όλα τα έργα της πλην ενός βιβλίου («Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της»).

Επίσης, έγινε μια μικρή αναφορά στα δέκα δημοφιλή βιβλία, σύμφωνα με μια έρευνα που έγινε ανάμεσα σε όλους τους μαθητές του γυμνασίου των Εκπαιδευτηρίων «Αθηνά», τα οποία είναι: «Το καπλάνι της βιτρίνας», «Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου», «Η μωβ ομπρέλα», «Ο ψεύτης παππούς», «Η δωδεκάτη γιαγιά και άλλα διηγήματα», «Κοντά στις ράγες», «Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της», «Ο θείος Πλάτων», «Τα παπούτσια του Αννίβα» «Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο».

Στην συνέχεια, οι μαθητές και οι μαθήτριες του γυμνασίου: Ακρίβος Θάνος, Αμπελουργού Ελευθερία, Βοζίκη Δέσποινα, Βοζίκη Δήμητρα, Ζουλιανίτη Ροδάνθη, Κυριάκη Έλενα, Κουτρουμπή Μαρία, Μπαρτζιώκα Στέλλα, Πέττας Κωνσταντίνος, Σόγιας Λευτέρης και Τριάντης Δημήτρης πήραν το λόγο και ανέφεραν στη συγγραφέα αλλά και στους συμμαθητές τους για τον αγαπημένο τους ήρωα μέσα από τα βιβλία, που έχουν διαβάσει.

Κατόπιν η συγγραφέας δέχτηκε αρκετές ερωτήσεις από τους μαθητές και τις μαθήτριες τόσο για τα βιβλία της όσο και για τη ζωή της και απάντησε πρόθυμα σε κάθε τους απορία, καθώς όπως τόνισε δεν της αρέσει να βγάζει λόγο, αφού και η ίδια όταν ήταν παιδί βαριόταν κάτι τέτοιο. Ορισμένες από αυτές ήταν:

Πώς αποφασίσατε να γίνετε συγγραφέας;

Αρχικά έγραφα μικρά κειμενάκια, γιατί ήθελα να εκφράζω τις σκέψεις μου, μιας και η αδερφή που είναι λίγο μεγαλύτερη ήταν τόσο φλύαρη που δεν με άφηνε να μιλήσω και να πω αυτά που σκέφτομαι. Βέβαια, η αλήθεια είναι ότι η θεία μου, η Διδώ Σωτηρίου, που ήταν γυναίκα του δίδυμου αδερφού της μητέρας μου, του θείου Πλάτωνα, ήταν ένα πρόσωπο που με επηρέασε σ’ αυτό. Η ίδια ήταν δημοσιογράφος κι εγώ ήθελα να της μοιάσω και να γράφω. Αν και ομολογώ ότι ενώ στην αρχή δεν τη συμπαθούσα, γιατί πίστευα ότι μου «έκλεψε» τον αγαπημένο μου θείο Πλάτωνα, τελικά έγινε ο άνθρωπος που όποια δυσκολία κι αν είχα στη ζωή μου σ’ αυτήν πήγαινα. Ακόμη και σήμερα, όταν αντιμετωπίζω κάποιο πρόβλημα, λέω «αν ήταν εδώ η Διδώ θα μου έδινε τη λύση».

Έχετε ζήσει πολλά σημαντικά ιστορικά γεγονότα. Ποιο από αυτά σας επηρέασε περισσότερο και σε ποιο βιβλίο το αναφέρετε;

Είναι αλήθεια ότι έχω ζήσει πολλά σημαντικά γεγονότα στη ζωή μου. Όλα ως ένα βαθμό με έχουν επηρεάσει και τα έχω στα βιβλία μου παράλληλα με τα αυτοβιογραφικά στοιχεία. Όμως, αυτό που θεωρώ κορυφαίο και αποτρόπαιο είναι ο Δεκέμβρης του ‘’44. Τα γεγονότα αυτά που ήταν η αρχή του εμφυλίου πολέμου, που είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να βιώσει ένας λαός, με σημάδεψαν και τα αναφέρω όπου βρω ευκαιρία στα βιβλία μου. Είναι πιο εύκολο να έχεις έναν εχθρό απέναντί σου παρά ο αδερφός τον αδερφό του, ο φίλος τον φίλο του, όπως συνέβη στον εμφύλιο.

Στα παιδιά αρέσουν συνήθως φανταστικές ιστορίες. Εσείς, γιατί επιλέγετε να γράφετε βιβλία για παιδιά με αυτοβιογραφικά σε συνδυασμό με ιστορικά στοιχεία και όχι φανταστικές ιστορίες;

Όταν είχα μικρά τα παιδιά μου αλλά και αργότερα τα εγγόνια μου, προσπαθούσα να τους πω παραμύθια αλλά σ’ αυτά άρεσαν να τους λέω πώς περνούσα με την αδερφή μου, όταν ήμαστε μικρές. Έτσι σιγά σιγά άρχισα όλα αυτά που τους έλεγα καθημερινά να τα γράφω. Πέρα όμως από τα αυτοβιογραφικά πρόσθεσα και στοιχεία από όσα συνέβαιναν στην κοινωνία ή αργότερα στις χώρες που ζούσα εξαιτίας των πολιτικών γεγονότων που γινόντουσαν στην Ελλάδα (εμφύλιος, δικτατορία).

Οι ήρωες των βιβλίων σας από ένα σημείο και μετά αυτονομούνται ή έχετε αποφασίσει εσείς εκ των προτέρων την πορεία τους;

Μέχρι στιγμής δεν μου έχει ξεφύγει κανένας. Ξέρω πώς πρέπει να κινηθούν. Άλλωστε ένα βιβλίο πριν πάρω χαρτί να το γράψω το έχω ήδη οργανώσει όλο στο μυαλό μου.

Ποιο είναι το αγαπημένο σας βιβλίο;

Πάντα αγαπημένο μου βιβλίο είναι το τελευταίο. Αυτή την περίοδο είναι το «Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο», γιατί είναι το τελευταίο που έγραψα. Η αλήθεια είναι ότι το αγαπάω τόσο πολύ το κάθε βιβλίο μου, που κάνω πολύ καιρό μέχρι να γράψω καινούργιο. Θέλω να περάσει αρκετός καιρός, για να ξεχάσω τους ήρωες και τα γεγονότα του βιβλίου που τελείωσα. Μετά είμαι έτοιμη να ξεκινήσω ένα καινούργιο βιβλίο.

Πώς ήταν η φιλία σας με τη Ζωρζ Σαρή;

Η Ζωρζ Σαρή ήταν φίλη μου από τα δώδεκα μέχρι πριν από δύο χρόνια που έφυγε από τη ζωή. Μια φιλία που κράτησε τόσα χρόνια σίγουρα είναι πολύ δυνατή. Βέβαια, ήμαστε εντελώς διαφορετικές ως προς το χαρακτήρα. Αυτό όμως δεν μας εμπόδισε να γίνουμε φίλες ή μάλλον αδερφές θα έλεγα, γιατί ήμαστε τόσο κοντά η μια στην άλλη στα εύκολα και στα δύσκολα, που θα έλεγα ότι μου στάθηκε σαν να ήταν αδερφή μου. Πάντα βρίσκαμε ευκαιρία να επικοινωνούμε, ακόμη και όταν ήμαστε μακριά και ένας λόγος που ήθελα να έρθω στην Ελλάδα από το Παρίσι μετά το τέλος της δικτατορίας ήταν για να βλεπόμαστε από κοντά με τη Ζωρζ Σαρή. Μάλιστα όταν ήρθα με βοήθησε αρκετά και στα επαγγελματικά μου.

Ποια είναι τα δύο πράγματα που νομίζετε ότι είχατε εσείς ως παιδιά και λείπουν από εμάς και ποια έχουμε εμείς ως παιδιά και έλειπαν από τη δική σας εποχή;

Βασικά τα σημερινά παιδιά είναι πιο έξυπνα, έχουν περισσότερα ερεθίσματα, κάτι που εμείς δεν είχαμε. Ένα από αυτά είναι το διαδίκτυο, το οποίο όμως δεν θα πρέπει να το χρησιμοποιείτε συνεχώς, παραμελώντας όχι μόνο το διάβασμα αλλά και την επαφή με τους φίλους σας πολλές φορές. Ακόμη γνωρίζετε πολύ καλά την τεχνολογία και μάλιστα εγώ που ξέρω απλά να γράφω στον υπολογιστή, αμέσως μόλις συμβεί κάτι παίρνω τηλέφωνο το γιο μου ή τα εγγόνια μου.

Από την άλλη βέβαια εμείς ήμαστε περισσότερο δεμένοι μεταξύ μας. Μάλιστα επειδή οι γονείς μου, ειδικά ο πατέρας μου, δεν με άφηναν να βγαίνω έξω μόνη μου και να πάω ακόμη και στο σπίτι της φίλης μου της Ζωρζ έπρεπε να βρίσκουμε διάφορα τεχνάσματα. Αυτό έκανε πιο δυνατή τη φιλία μας. Αρκεί να σας πω ότι όταν ο πατέρας μου ρώτησε τη Ζωρζ τι θέλει να γίνει, εκείνη απάντησε ότι θέλει να γίνει σπογγαλιεύς. Αλλοίμονό μου αν του έλεγε αυτό που ήθελε να γίνει, δηλαδή ηθοποιός. Τότε δεν θα με άφηνε να την έχω φίλη. Επιπλέον, κάτι που είχαμε εμείς και δεν έχετε εσείς τα σημερινά παιδιά είναι το όραμα. Άσχετα που τελικά δεν μας «βγήκε» όπως θα θέλαμε. Είχαμε όμως κάτι να πιστεύουμε και να αγωνιζόμαστε γι’ αυτό.

Πιστεύετε ότι τα παιδιά είναι ελεύθερα σήμερα περισσότερο από ό,τι ήσαστε εσείς στη δική σας εποχή;

Ναι, αυτό πιστεύω. Φυσικά, πολλές φορές έχουν τόση ελευθερία που δεν ξέρουν πώς να τη διαχειριστούν, με αποτέλεσμα συχνά να τους κάνει κακό αντί για καλό. Στη δική μου εποχή ήταν πιο δύσκολα τα πράγματα. Βέβαια, η Ζωρζ είχε αρκετή ελευθερία και μπορούσε να πηγαίνει όπου ήθελε, πράγμα που με έκανε να τη ζηλεύω λίγο. Αντίθετα, εγώ και η αδερφή μου δεν μπορούσαμε να το κάνουμε αυτό, αφού ο πατέρας μας ήταν πολύ αυστηρός και έπρεπε να ζητάμε άδεια για το καθετί. Έτσι ήταν και τα περισσότερα παιδιά.

Γιατί πιστεύετε ότι σήμερα ολοένα και περισσότερο ελαττώνεται το ποσοστό των παιδιών που διαβάζει λογοτεχνικά βιβλία;

Σίγουρα σήμερα τα παιδιά έχουν πολλά περισσότερα πράγματα να κάνουν από ό,τι είχαν παλιά στον ελεύθερό τους χρόνο. Τώρα τελευταία το διαδίκτυο είναι κάτι που τους κινεί περισσότερο το ενδιαφέρον, όπως παλιά ήταν η τηλεόραση. Όμως, αν κρίνω από τα σχολεία που επισκέπτομαι, όταν υπάρχει ένας δάσκαλος σε μια τάξη που αγαπάει τη λογοτεχνία, τότε ανεβαίνει το ποσοστό των παιδιών που διαβάζει λογοτεχνικά βιβλία. Ο δάσκαλος αλλά και γενικότερα το σχολείο μπορεί να συμβάλλει περισσότερο από ό,τι η οικογένεια στο να αγαπήσουν τα παιδιά τους συγγραφείς μέσα από τα βιβλία τους. Έχω δει πολλά σπίτια με γεμάτες τις βιβλιοθήκες και γονείς που διαβάζουν, αλλά τα παιδιά τέτοιων σπιτιών να μην έχουν ανοίξει ούτε ένα βιβλίο. Συμβαίνει, όμως, συχνά το αντίθετο. Παιδιά που έχουν αγαπήσει τα βιβλία μέσα από το σχολείο να τρέχουν σε βιβλιοθήκες ή να δανείζονται από φίλους τους λογοτεχνικά βιβλία.

Πώς νιώθετε που τα σημερινά παιδιά διαβάζουν τα βιβλία που έχετε γράψει εδώ και αρκετά χρόνια και τι θα θέλατε να τους πείτε γενικότερα με την ιδιότητα ενός ανθρώπου που έχει ζήσει πολλές εμπειρίες;

Είμαι πολύ περήφανη που τα σημερινά παιδιά διαβάζουν τα βιβλία μου. Βέβαια, ποτέ δεν πίστευα, όταν το 1963 παρέδιδα το πρώτο μου βιβλίο «Το καπλάνι της βιτρίνας», ότι ύστερα από 50 χρόνια θα συνέχιζε να εκδίδεται αλλά να μεταφράζεται σε άλλες γλώσσες. Ως τελευταίο στα σημερινά παιδιά θέλω να πω να κυνηγούν τα όνειρά τους, να μην παραιτούνται όσες δυσκολίες κι αν αντιμετωπίζουν και να βάζουν στόχους, για να έχουν κίνητρο να προχωρήσουν στη ζωή τους και να τους υλοποιήσουν.

Φωτογραφίες

{gallery}ekdilwseis/2013-2014/episkepsi-alkis-zei{/gallery}